I. Focusgroepen met handhavers, burgers en deskundigen
In het eerste onderdeel van het onderzoek worden drie focusgroepen georganiseerd. De eerste focusgroep wordt samengesteld uit handhavers bij bijvoorbeeld gemeenten, UWV, SVb en Belastingdienst. De tweede focusgroep wordt samengesteld uit cliënten van deze organisaties (en enkele belangenvertegenwoordigers). De derde focusgroep wordt samengesteld uit diverse deskundigen op het terrein van handhaving van de sociale zekerheid. Het doel van dit onderdeel is om een eerste indruk te krijgen van de verwachtingen en opvattingen van handhavers, burgers en deskundigen over verschillende handhavingsinstrumenten in de sociale zekerheid. De informatie die tijdens deze gesprekken wordt verzameld, vormt de basis voor de vragenlijst voor het enquête-onderzoek en de ‘checklist’ voor de case studies .
II. Enquête-onderzoek burgers
Het tweede onderdeel van het onderzoek bestaat uit een (online) enquête onder een representatieve steekproef van (netto) ca. 1.000 Nederlanders (van 18 jaar en ouder). Bij het opstellen van de vragenlijst en het construeren van de schalen zal zoveel mogelijk worden aangesloten bij Braithwaite (2003) en Tyler (1990). De technische uitvoering van de enquête zal worden uitbesteed aan een professioneel bureau. Het doel van dit onderdeel is om een landelijk representatief beeld te krijgen van: de verwachtingen en opvattingen van burgers over verschillende handhavingsinstrumenten in de sociale zekerheid; de mate waarin burgers kunnen worden gekarakteriseerd d.m.v. Braithwaite’s ‘postures’ (zie hierboven); en hoe zij hun contact met de uitvoeringsinstanties hebben ervaren.
III. Casestudies handhavingsorganisaties
In het derde onderdeel van het onderzoek wordt een verdiepingsslag gemaakt. Omdat we in ons onderzoek geïnteresseerd zijn in complexe (subjectieve) onderwerpen als ‘vertrouwen’ en ‘legitimiteit’ is het belangrijk om de kwantitatieve gegevens uit de enquête aan te vullen met kwalitatieve gegevens. Hiervoor zullen we gebruik maken van casestudies bij (vooralsnog) vijf uitvoeringsinstanties: UWV, SVb, Belastingdienst en twee gemeenten. Bij elke organisatie zullen relevante dossiers worden bestudeerd, zullen onderzoekers ‘meelopen’ met een aantal handhavers, en zullen (semi-gestructureerde) diepte-interviews worden gehouden met zowel handhavers als burgers. Bij elke organisatie zal worden gewerkt met dezelfde ‘checklist’. Het doel van dit onderdeel is om een rijk en realistisch beeld te krijgen van: de handhavingspraktijk binnen de sociale zekerheid; de manier waarop handhavers in de praktijk hun handhavingsinstrumenten afstemmen op de verwachtingen en opvattingen van burgers; en de factoren en omstandigheden die deze praktijk beïnvloeden.
Meer lezen? www.research.rug.nl/slimme-handhaving
Rijksuniversiteit Groningen i.s.m. Instituut Gak.
Dit onderzoek is afgerond in 2018 en is gefinancierd door Instituut GAK.
